Opsporing van prostaatkanker nog niet voor vandaag

Vorig jaar organiseerde de commissie Welzijn een hoorzitting omtrent prostaatkankerscreening.[1] De indiener van de conceptnota wil dat de Vlaamse overheid o.m. een nieuw screeningsprogramma ontwikkelt voor prostaatkanker waarbij mannen vanaf de leeftijd van 45 à 50 jaar zich laten testen via een bevolkingsonderzoek en anderzijds om het verlies aan levenskwaliteit bij te laat gediagnosticeerde kankers zoveel mogelijk vermijden.

Verschillende sprekers hebben hun visie gegeven. Ook de voorzitter van de Vlaamse werkgroep Bevolkingsonderzoek waar mijn fractie veel waarde aanhecht.[2] Professor Bettina Blaumeiser is van oordeel dat er nog veel onbeantwoorde vragen zijn. Zij zet vraagtekens bij het doel van de prostaatkankerscreening (verlaging van de mortaliteit, incidentie of ernst?). Ook heeft ze vragen bij het screeningsinstrument en de risicostratificatie. Natuurlijk worden de kosten en de maatschappelijke aanvaarding op voorhand vastgelegd. En tenslotte zouden we ook moeten weten welke voordelen opwegen tegen de nadelen. Met andere woorden, heel wat randvoorwaarden zijn niet vervuld en dus stelt de Vlaamse werkgroep Bevolkingsonderzoek vast om niet overhaast te gaan. Zij geeft nog aan dat een opstart van prostaatkankerscreening een continu proces moet zijn en geen eenmalig project. Waarvan akte!

De Vlaamse overheid heeft op haar beurt haar visie gegeven. Zij stelt dat een nieuw bevolkingsonderzoek een ketenaanpak vraagt met opvolgingstrajecten waarbij de diagnose en behandeling federale materie zijn en waarbij de kosten moeten gedeeld worden. Daarnaast moet er ook een gefundeerd advies komen van de Vlaamse werkgroep Bevolkingsonderzoek dat gebaseerd is op wetenschappelijke evidentie. En op dit moment is de wetenschappelijke evidentie van prostaatkankerscreening niet onderbouwd. Dit werd nogmaals herhaald door de interim-minister van Welzijn in de commissie van 8 november jl.[3] Hij zei zelfs dat “de huidige praktijkrichtlijnen van artsen een systematische PSA-screening niet aanraden. Of een screening zinvol is, hangt af van persoon tot persoon, de familiale voorgeschiedenis en het moet een goed geïnformeerde en doordachte keuze zijn.” Hij zal dan ook een geactualiseerd advies vragen aan de Vlaamse werkgroep Bevolkingsonderzoek omtrent deze problematiek.

Ik ben hier duidelijk in: een opportunistische screening van prostaatkanker via de huisartsen of via risicostratificatie is goed om mannen bewust te maken. Een georganiseerde screening via een nieuw bevolkingsonderzoek zonder dat de randvoorwaarden zijn vervuld, is geen goed idee. Zorg dat de dekkingsgraad van de bestaande screeningsprogramma’s van borst-baarmoederhals-en dikkedarmkanker naar boven gaat alvorens iets nieuws te implementeren.[4]

[1] Dit naar aanleiding van de conceptnota voor nieuwe regelgeving ‘over de toegang tot een vroegdetectieprogramma voor prostaatkanker voor goedgeïnformeerde mannen vanaf de leeftijd van ongeveer 45 jaar’, via https://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1759451

[2] Deze werkgroep adviseert de minister over verschillende initiatieven van bevolkingsonderzoek, ook die van de Vlaamse overheid zelf. Op deze manier kan de minister een onderbouwde beslissing nemen om een bevolkingsonderzoek al dan niet toe te laten en eventueel bijkomende voorwaarden verbinden aan een toestemming, via https://www.zorg-en-gezondheid.be/beleid/preventieve-gezondheidszorg/bev...

[3] VOU nr. 462 van 8 november 2022 over ‘de opsporing van prostaatkanker’, via https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementair-werk/commissies/commissie...

[4] De laatste cijfers dateren van 2020: borstkanker 61,6% dekkingsgraad, baarmoederhalskanker: 62,6% dekkingsgraad en dikkedarmkanker 63,5% dekkingsgraad, via https://www.zorg-en-gezondheid.be/nieuws/jaarrapport-bevolkingsonderzoek...