Lichtpuntjes voor kankeropsporing

Kunnen we kanker in een voorstadium opsporen? Zeker. Maar hoe dan? Het preventiebeleid van de Vlaamse overheid is geënt op drie bevolkings-of kankeronderzoeken. Als verstandige ‘huismoeder’ verstuurt ze jaarlijks uitnodigingsbrieven voor darm-, borst- en baarmoederhalskanker naar haar burgers. Alleen zijn er nog te veel mensen die daar geen gevolg aan geven[1]. Wat zeer jammer is. De motieven van niet-deelname kunnen heel breed gaan. Voor de rabiate tegenstanders moet de overheid zich vooral niet moeien. Die zijn niet te overtuigen. Punt. Daarnaast is er een grote groep ‘twijfelaars’ die uit angst of schaamte niet deelneemt. Misschien doen ze wel een uitstrijkje maar geen stoelgangtest bijvoorbeeld of omgekeerd. Voor hen kunnen we het nodige masseerwerk bieden en meer toeleiding zorgen naar.

De bewustmaking rond bevolkingsonderzoeken wordt groot en warm gehouden. De Vlaamse overheid stuurt periodiek haar BLABLABLA-campagnes in januari (voor baarmoederhalskanker), in maart (voor dikkedarmkanker) en in oktober (voor borstkanker) uit. Op preventief vlak moeten we deze informatie blijvend verstrekken. We hebben goede instrumenten in handen, en moeten deze effectief gebruiken.

Sinds 2021 zijn er pilootprojecten opgestart met lokale besturen onder begeleiding van de Logo’s waarbij de niet-deelnemers actiever en meer aanklampend worden benaderd.[2] Helaas heeft de COVID-19-pandemie roet in het eten gegooid en moesten die ‘on hold’ worden gezet. Vanaf dit jaar kennen ze een doorstart met een uitbreiding naar meer steden en gemeenten. De eerste resultaten verwachten we volgend jaar. Daarnaast schakelt men de ziekenfondsen eveneens in.[3] Zij moeten de niet-deelnemers aanspreken door middel van eenvoudige informatie en meer sensibilisering. Koffiedik kijken wat hiervan de resultaten zullen zijn. De evaluatie van deze acties zal eveneens volgend jaar gebeuren.

Ook voor de huisarts zal het Elektronisch Medisch Dossier op termijn worden aangepast waarbij hij een overzicht zal krijgen van wie wel en wie niet aan de bevolkingsonderzoeken deelnam. De testfase loopt op dit moment voor het bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker. Als deze aanpak werkt dan wordt dit gemeengoed voor alle kankeronderzoeken. Veelbelovend..     

[1] Ongeveer 20% van de Vlamingen heeft nog nooit aan een bevolkingsonderzoek naar kanker deelgenomen. In de vakliteratuur spreekt men van de ‘nooit-deelnemers’.

[2] Men spreekt hier van de BLIK-projecten of community-projecten in Aartselaar, Brakel en Zele. Vanaf dit jaar zijn Hasselt, Zonhoven, Diepenbeek en Tienen erbij gekomen.

[3] Schriftelijke Vraag nr. 279 van Elke Sleurs van 9 januari 2023 via https://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1921373