HPV-test als primaire opsporingsinstrument in Vlaanderen?

In de uitzending van Terzake van 4 juli 2022 werd de screening naar baarmoederhalskanker bekritiseerd. De huidige screening is gebaseerd op een “uitstrijkje” dat zoekt naar afwijkende cellen of signalen ervan. Eén van de experten in de reportage pleitte voor de invoering van de HPV-test die enkele HPV-virussen opspoort. Verschillende HPV-virussen kunnen immers een oorzaak zijn van baarmoederhalskanker.

Beide opsporingsmethoden bestaan al naast elkaar maar men wil in de toekomst de HPV-test als primaire opsporingsinstrument gebruiken voor baarmoederhalskanker voor alle vrouwen die seksueel actief zijn tussen de 30 en 65 jaar. Het uitstrijkje zou dan slechts voor de doelgroep zijn tussen de 25 en 29 jaar. Hieromtrent is er in de wetenschap momenteel geen consensus.

In de reportage koppelde federaal minister van Volksgezondheid evenwel de terugbetaling van de HPV-test aan de voorwaarde dat de Vlaamse overheid meer en betere inspanningen moet doen ter verhoging van de participatiegraad aan het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker.  

Tijdens het vragenuurtje van de plenaire vergadering van 6 juli jl. werd de problematiek door verschillende fracties geagendeerd.[1] Volgens de Vlaamse minister van Volksgezondheid is de HPV- vaccinatiegraad rond de 90% bij de jongeren zeker niet slecht. En is de algemene vaccinatie via de CLB’s een goede investering. Anderzijds zijn de cijfers voor het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker niet goed genoeg: ongeveer 60% van de vrouwen laat zich screenen op baarmoederhalskanker, 40% doet gewoon niet mee.

De Vlaamse overheid wil deze cijfers verbeteren door o.a. het gebruik van de HPV-test voor vrouwen vanaf 2025 te laten terugbetalen. Ook de huisartsen en de ziekenfondsen die op wijkniveau kunnen werken, zullen proactief vrouwen benaderen met informatie over baarmoederhalskanker en hen ertoe aanzetten om zich te laten screenen. Aan het Centrum voor Kankeropsporing is gevraagd om iedereen te mailen waarbij screening op baarmoederhalskanker een belangrijk punt vormt. En wat betreft de inzet van zelfafnametest -voor vrouwen die moeilijk naar de gynaecoloog gaan en waar nu pilootprojecten lopende zijn- is er nog geen beslissing. Bovendien moet de Vlaamse Regering hier een financieel kader nog voor uitwerken.

Mijn standpunt hierin was en is: de participatiegraad van vrouwen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker moet omhoog. Die 60% is dus te laag (desnoods werken we jaarlijks met streefcijfers). De verschillende screeningsmethodes moeten we naast elkaar leggen waarbij de verschillende kankers worden opgespoord. Op basis van hun wetenschappelijke evidentie zou dan de hervorming van de baarmoederhalskankerscreening 2.0 kunnen beginnen.[1]         

[1] AV over ‘de opsporing van baarmoederhalskanker’ nr. 674 van 6 juli 2022 via https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementair-werk/plenaire-vergadering...

[2] Zie mijn interview hierover met Marc Van de Looverbosch voor Vlaams Parlement TV, via https://bit.ly/3ILFfDh